Bilgisayarımız da canlı bir mekanizme gibi ilk defa kurulumu ile birlikte yüzlerce servis ve uygulama ile birlikte geliyor. Sonrasında da sürekli olarak yeni programlar kuruyoruz, kaldırıyoruz, güncellemeler yapıyoruz, ayarlarını değiştiriyoruz, internetten programlar indiriyoruz. Hatta indirdiğimiz bu dosyaların içinde virüs, ajan yazılım gibi zararlı yazılım dosyaları bulunabilir. Bu programlar bizden habersiz bir yerlere bağlanıp bizim bilgilerimiz gönderebilir ya da başka bilgisayarlara saldırabilirler. Bütün bunlar sonucunda bazı gereksiz dosyalar veya servisler bilgisayarımızda kalabiliyor. Bunlar da bilgisayarın yavaşlamasına neden oluyor. Bu tür olumsuz etkilere karşı bilgisayarımızın düzenli olarak gözden geçirilip performans açısından kontrol edilmesi gerekiyor. Aşağıda kısaca bu kontrolleri nasıl yapabileceğimiz anlatılmaktadır.
1.Görev yöneticisinden RAM ve işlemci (CPU) kullanım oranlarını kontrol edin. Yüksek RAM veya işlemci kullanan uygulamalar gereksizse kapatın: Windows işletim sistemlerinde CTRL+Alt+Del tuşlarına basarak Görev Yöneticisine (Task Manager) ulaşabiliriz. Burada bilgisayarımızda hangi programların çalıştığını ne kadar CPU ve RAM kullandığını görüp gereksiz olanları kapatabiliriz. Bu gereksizleri kapatmada öncelik sırası en fazla CPU ve RAM kullananlar olmadır.
2.Windows yönetimsel araçlardan disk birleştirme ve gereksiz dosyaları silme işlemi uygulayın: Windows Yönetimsel araçlardan Disk temizlemeyi seçerek diskiniz gereksiz dosyalardan temizleyebilirsiniz.
3. Bilgisayarınızı virüs taramasından geçirin: Bilgisayarınızda bir antivirüs koruması önemli. Bundan daha önemli internette kaynağını bilmediğiniz, güvenilirliği olmayan sitelere girmemeniz. Örneğin ücretli programları bedava verdiğini belirten siteler, pornografik, hacking, kumar siteleri, kaynağını bilmediğiniz epostaları eklentileri. Bu tür zararlı aktivitelerde bulunmazsanız virüs bulaşma olasılığı düşüktür. Buna rağmen bilgisayarınızda kesinlikle bir antivürüs olmalı. Daha az reklam, daha az uyarı, daha kolay yönetim istiyorsanız ücretli antivürüs almalısınız. Bu konuda Windows Defender iyi bir koruma sağlar (https://www.microsoft.com/en-us/windows/windows-defender). İsterseniz diğer bedava antivirüs programlarından birini de kullanabilirsiniz.
4. Bilgisayar trafiğini inceleyin, (Wireshark vb.) gereksiz bağlantı kuran programlar varsa kapatın: Özellikle zararlı yazılımlar bilgisayarımıza bulaşmışsa bunlar sürekli internete bir yerlerle haberleşerek hem bilgisayar RAM ve CPU kaynaklarını tüketirler hem de internet bağlantısının hızını düşürür. Bu biraz uzmanlık gerektirmekle birlikte ara ara bilgisayarın tüm trafiğinin dinlenip gereksiz trafik oluşturan programlar varsa silinmesi önemli. Bunun için wireshark (https://www.wireshark.org/) veya benzeri bir ağ dinleme aracı kullanabilirsiniz.
5.Yüklediğiniz oyun ve programların CPU ve RAM gereksinimi bilgisayarınızdakinden daha yüksekse doğal olarak yavaş çalışır: Bilgisayarınıza yüklediğiniz program veya oyunun CPU ve RAM gereksinimlerini okuyun. Bilgisayarınız bu uygulama ve oyun için yeterli değilse yüklemeyin.